Palmiry moje

Oczary kwitną przeważnie w lutym
22 września 2024

Kalendarz ogrodnika - październik 2024

Główne prace

W październiku natura przygotowuje się do zimowego snu i nasze ogródki potrzebują szczególnej troski. Co zatem trzeba zrobić w ogrodzie w październiku, aby cieszyć się nim w następnym sezonie?

Główne prace:

  • Odchwaszczamy i w razie potrzeby podlewamy rośliny. Nie zapominajmy o gatunkach iglastych i zimozielonych, a także o okazach uprawianych w pojemnikach.
  • Po pierwszych przymrozkach wykopujemy byliny niezimujące w gruncie, m.in. dalie i mieczyki. Na skutek ocieplenia klimatu cebule takich roślin, jak eukomis, galtonia, kamasja mogą zimować w gruncie, na stanowiskach przykrytych suchymi liśćmi, słomą lub gałęziami świerkowymi. 
  • Kontynuujemy sadzenie cebul kwitnących wiosną (przebiśniegów, tulipanów, narcyzów, krokusów, szafirków, hiacyntów, cebulic). Większość gatunków lubi miejsca słoneczne oraz przepuszczalne, żyzne, próchniczne podłoże. Cebule sadzimy na głębokości równej trzykrotnej wysokości cebuli. Aby zabezpieczyć rośliny przed gryzoniami cebule najlepiej posadzić w ażurowych koszyczkach z tworzywa. 
  • Przesadzamy na nowe miejsca gatunki iglaste i liściaste oraz byliny, pamiętając o zaprawieniu dołka żyznym podłożem. 
  • Wysiewamy nasiona kwiatów jednorocznych, odpornych na mrozy (chabrów, smagliczki nadmorskiej). W ten sposób przyspieszamy ich wiosenną wegetację - wzejdą tak szybko, jak tylko pogoda na to pozwoli.
  • Regularnie grabimy liście i wyrzucamy je na kompost. Część liści, np. w głębi ogrodu, można pozostawić – w takich kryjówkach lubią zimować m.in. jeże i pożyteczne owady.
  • Uzupełniamy warstwę ściółki na rabatach bylinowych, pod krzewami i drzewami. Można użyć kompostu, kory sosnowej lub trocin. Ściółka ochroni korzenie wrażliwych gatunków przed przemarzaniem. Zapobiega nadmiernemu przesuszaniu podłoża i rozwojowi chwastów.
  • Czyścimy skrzynki i doniczki po uprawie gatunków sezonowych. Usuwamy z nich podłoże, myjemy je i przenosimy na zimę do pomieszczenia.
  • Sadzimy drzewa i krzewy ozdobne. Rośliny w pojemnikach możemy sadzić bez obaw. Jeśli kupiliśmy rośliny z nagimi (odkrytymi) korzeniami, powinniśmy obejrzeć korzenie roślin i przyciąć ich uszkodzone części. Po posadzeniu rośliny obficie podlewamy.

 

Niedoceniany jarząb

Słysząc słowo jarząb od razu przychodzi nam na myśl pospolita czerwona jarzębina, przede wszystkim znana z piosenek i rodzimego krajobrazu. Tymczasem do jarzębów należy znacznie więcej gatunków i ogromna liczba odmian o walorach nie tylko dekoracyjnych, ale także prozdrowotnych.

Owoce jarzębów charakteryzują się składem, który ma bardzo korzystny wpływ na ludzki organizm, dostarczając ogromnych ilości antyoksydantów, a także kwasów owocowych, cukrów i garbników oraz mnóstwo witamin i mikroelementów. Nadają się one na przetwory: konfitury, soki, dżemy i nalewki. Zimą drzewka jarzębów zmieniają się w swoiste karmniki, ponieważ wiszące na nich owoce stanowią pokarm i przysmak wielu dziko żyjących gatunków ptaków.

Spożywanie owoców niektórych jarzębów może powodować niestrawność, dlatego należy je poddać działaniu wysokiej lub niskiej temperatury, czyli po prostu wystarczy je przelać wrzątkiem lub zbierać z drzewa po pierwszych przymrozkach.

Do spożycia nadają się w szczególności liczne gatunki i odmiany mieszańcowe jarzębu, który łatwo krzyżuje się z innymi rodzajami krzewów i drzew z rodziny różowatych. Są to krzyżówki m.in. z głogiem, aronią, nieszpułką. Autorem większości znanych międzyrodzajowych mieszańców jarzębów jest Iwan Miczurin.

Jarzęby charakteryzują się niskimi wymaganiami siedliskowymi. Dobrze znoszą suszę i są w pełni mrozoodporne. 

Poniżej prezentuję kilka odmian mieszańcowych jarzębów, które z powodzeniem możemy wykorzystać w kuchni.

 

Jarząb Krasavica

Mieszaniec jarzębu pospolitego z gruszą, otrzymany przez Miczurina. Zawiązuje bardzo duże (o średnicy około 1,5 cm) , okrągłe, pomarańczowe owoce z soczystym pomarańczowym miąższem. Owoce są jadalne, o słodko-kwaskowatym, orzeźwiającym smaku, z lekką goryczką.

Osiąga zwykle 3-5 m wysokości. Ma liście ciemnozielone, błyszczące, od spodu nieco omszone, złożone z trzech lub czterech par listków. Jesienią bardzo ładnie przebarwiają się w odcienie czerwieni i różu.

 

Jarząb Granatnaja

Jest to chyba jeden z najbardziej interesujących mieszańców jarzębiny słodkiej. Twórcą jego jest także Miczurin. Powstał przez zapłodnienie kwiatu zwykłej jarzębiny pyłkiem głogu syberyjskiego.

Jarząb Granatnaja rośnie średnio silnie. Ma kwiaty kremowobiałe, zebrane w baldachy. Owoce są duże, początkowo różowoczerwone, w miarę dojrzewania ciemniejące, by ostatecznie przybrać kolor granatowy. Są smaczne i niemal całkowicie pozbawione goryczki. O ich smaku świadczy wysoka zawartość cukrów, nawet do 9%. Charakteryzują się także wysoką zawartością witaminy C oraz bardzo dużą ilością antyoksydantów.

 

Jarząb Miczurinskaja Diesertnaja

Odmiana powstała ze skrzyżowania jarzębiny Likiornaja z nieszpułką. Iwan Miczurin opisał tę hybrydę jako jedną z najlepszych, jakie kiedykolwiek wyhodował. Owoce otrzymanego mieszańca są średniej wielkości, barwy czerwonej oraz kształtu zbliżonego do nieszpułki. Owoce posiadają słodkawy smak ze słabą goryczką jarzębiny oraz odrębny smak pochodzenia nieszpułkowego.

Drzewko jest niewielkie, dorasta do 2-3 m wysokości, mocno się krzewi i jest w pełni odporne na mrozy oraz trudne warunki uprawy.

 

Jarząb Alaja Krupnaja

 

Odmiana jarzęba pospolitego, która posiada duże, jadalne owoce. Jest to jedna z kilku odmian, które dopiero od niedawna wchodzą śmielej na polski rynek. Odmiana Alaja Krupnaja osiąga do 5-10 metrów wysokości. Wykształca kulistą, szeroką koronę.

Ma liście ciemnozielone, duże, lekko błyszczące. Jej chlubą  są duże, jaskrawoczerwone owoce. Kryją w sobie soczysty, słodko kwaśny miąższ z ledwo zauważalnym tylko cieniem goryczki. Podbaldachy zawierają około 150-160 owoców, które mogą być przechowywane aż do lutego! Nadają się one doskonale na wszelkiego rodzaju przetwory; dżemy, przeciery, nalewki.

 

Powrót do podstrony Kalendarz ogrodnika

Strona została stworzona przy wykorzystaniu kreatora stron www WebWave